Van april tot en met juli van dit jaar heeft een groep van achttien TU Delft studenten, afkomstig uit diverse landen, gewerkt aan plannen om woningen in Tanthof te verduurzamen. Hun opdracht was onderdeel van het vak Energy Friendly Renovation Processes, een Engelstalig keuzevak voor masterstudenten dat wordt aangeboden door de faculteit Bouwkunde. Door de coronamaatregelen werd dit vak volledig online gegeven.
Woonwijk Tanthof was dit jaar voor de studenten voor het eerst het gebied om hun plannen uit te werken. Daarbij ging het niet alleen om het verduurzamen van woningen, maar ook om maatregelen op buurt- en wijkniveau.
Studenten moesten als onderdeel van dit vak leren om de positie van bewoners centraal te stellen in de energietransitie. Wat maakt bewoners enthousiast om hun woning te verduurzamen? Hoe werk je daarbij samen met gemeenten, woningcorporaties, aannemers en andere professionals?
Voor dit vak is nauw samengewerkt met Bewonersorganisatie Heel Tanthof Delft (BHTD), in het bijzonder de leden van de werkgroep Energie en Duurzaamheid.
De studenten hebben gewerkt in vier teams. Elk team koos een buurt in Tanthof om verder uit te werken. Er zijn plannen gemaakt voor Afrikabuurt-Oost, Dierenbuurt, Latijns-Amerika buurt en Vogelbuurt-West.
De studenten hebben hun plannen voor commentaar voorgelegd aan de bewoners in de vorm van korte videopresentaties. Dat commentaar, soms flink kritisch, hebben de studenten gebruikt om hun plannen aan te passen. De plannen bevatten interessante en innovatieve voorstellen. Hieronder volgen enkele voorbeelden.
Collectief verduurzamen: samen sta je sterk
Een aantal studententeams stelde voor om renovaties ter verduurzaming van woningen collectief te organiseren. Dit vanuit het idee dat samenwerken loont en het verduurzamen makkelijker en goedkoper maakt. Bewoners krijgen bijvoorbeeld de mogelijkheid om te kiezen uit een catalogus met verduurzamingsconcepten die zijn toegesneden op de woningen in Tanthof, maar zoveel mogelijk zijn gestandaardiseerd. Bewoners kiezen gezamenlijk een of meerdere aannemers die de concepten ontwikkelen en aanbrengen. Om dit mogelijk te maken moeten bewoners zich organiseren, bijvoorbeeld in een bewonersraad of buurtcoöperatie.
BeBO Renovatie: slimmer gebruiken van bestaande woningen
Een aantal voorstellen combineerde de energetische verduurzaming met het levensloopbestendig maken van woningen. Veel woningen in Tanthof zijn groot maar worden bewoond door slechts een of twee personen. De ‘BeBo renovatie’ wil bijdragen aan het efficiënter gebruiken van woonruimte. BeBo staat voor ‘Beneden Boven’. Grote eengezinswoningen of maisonnettes worden in dit voorstel gesplitst in appartementen en tegelijkertijd verduurzaamd. Senioren kunnen op de begane grond van hun woning blijven wonen in hun vertrouwde omgeving, terwijl de ruimte op de andere verdiepingen beschikbaar komt voor een- of tweepersoonshuishoudens (zie afbeelding 2).
Afbeelding 2: Voorbeeld energievriendelijk BeBo renovatie (Wambacherhof, Vissers en Roelands). Studententeam 2
Circulaire verduurzamingsoplossingen
Een andere groep legde de nadruk vooral op het bundelen van de diverse krachten. Door samen te werken bij verduurzaming wordt het namelijk mogelijk om op te schalen, renovaties te standaardiseren en deels in de fabriek voor te bereiden. Daarmee worden renovaties goedkoper, sneller en met minder fouten uitgevoerd. Een volgende stap, voorgesteld door een van de studententeams, is het toepassen van circulaire principes bij renovaties. Bijvoorbeeld door het prefabriceren van energiezuinige gevel- en dakelementen van duurzame en herbruikbare materialen.
Afbeelding 3, Circulaire gevels. Bron: EFRP 2020, Studententeam 4
De samenwerking tussen BHTD, Stadslab Delft Tanthof en de TU Delft smaakt naar meer. Dit najaar gaan we het vak evalueren en hopelijk volgend jaar in verbeterde vorm aanbieden zonder intelligente lockdown and social distancing.
Auteur: Gerard van Bortel, Universitair Docent Housing Management aan de faculteit Bouwkunde (TU Delft) en coördinator van het vak Energy Friendly Renovation Processes.
Studentenonderzoek in Delft 